Twee jaar na de vorige bevraging over radicalisering en polarisering heeft de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) een nieuwe bevraging gehouden bij een representatief staal van 155 Vlaamse steden en gemeenten. In 51 % van die Vlaamse steden en gemeenten vangt men signalen op van islamitische radicalisering, wat een kleine afname is ten opzichte van twee jaar geleden (57 %). Tweede belangrijkste fenomeen is de extreemrechtse radicalisering… die sterk stijgt. Vandaag vangt men daar signalen over op in 1 op 3 Vlaamse steden en gemeenten. In 2018 was dat in nog maar 1 op 5 steden en gemeenten, en in 2016 in slechts 1 op 10 steden en gemeenten. Iemand voegde er in 2016 aan toe dat “extreemrechtse sympathieën (…) minder snel worden gemeld dan religieuze radicalisering”. Anno 2020 is het nog steeds zo. Christophe Busch (Hannah Arendt Instituut) wees er vorige week nog op in Knack. Niet alleen neemt het aantal steden en gemeenten met extreemrechtse wanklanken toe. In de steden en gemeenten waar extreemrechts de kop opsteekt, is het aantal keren dat dit gebeurt daarenboven toegenomen. Een evaluatie over gewelddadige radicalisering en polarisering door het Vlaams Vredesinstituut bevestigt de bevindingen uit de VVSG-bevraging.
In een aantal steden en gemeenten en steden zijn het vooral individuen en groepen die hun sympathie tonen voor het nazisme. “Het verheerlijken van het nazisme bij tussenkomsten van onze lokale politie (interventie, huiszoekingen…). Het aanplakken van stickers met extreemrechtse symboliek en uitdelen van pamfletten”, zo verduidelijkt een respondent in de VVSG-bevraging. Een collega verhaalt over iemand die extreemrechtse symbolen bij hem thuis uithangt, open en expliciet een extreemrechts gedachtegoed uit, en “droomt van een getrapte samenleving waarbij gelijkheid zeker niet een basis is”.
Een andere reeks uitingen zijn het viseren van mensen met een andere herkomst waarbij “acties variëren van niet-gewelddadige protestacties tot concrete bedreigingen en het overgaan tot geweld”. Het gaat dan over protest tegen multiculturele initiatieven zoals het bezoek aan een moskee of de komst van een asielzoekersopvangcentrum, tot en met een werkgever die bedreigd werd met een namaakwapen “wegens het ‘gedwongen’ samenwerken met een collega met een allochtone partner” (!) en “personen die zich organiseren om geweld te gebruiken tegen transmigranten”.
Racistische uitlatingen en bedreigingen op internet en sociale media springen steeds meer in het oog. Niet vermeld in het VVSG-rapport omdat de gemeente Kalmthout de enquête niet invulde, maar naar aanleiding van de komst van de eerste asielzoekers in een nieuw opvangcentrum voor asielzoekers in Kalmthout werd een bericht van een aan het Vlaams Belang gelieerd ‘buurtcomité’ overladen met vulgaire reacties zodat zelfs het aan het Vlaams Belang gelieerd ‘buurtcomité’ vond dat dit niet door de beugel kan en het ‘buurtcomité’ haar bericht met enkele honderden commentaren na een paar dagen verwijderde.
Derde meest voorkomende vorm van radicalisering zijn “radicale motorbendes” (die actief zijn in 15 % van de bevraagde steden en gemeenten). Soms zijn er ook kruisbestuivingen. Zo signaleert iemand een motorbende die zichzelf beschrijft als ‘Bikers Against Radical Islam’, een fenomeen dat is overgewaaid vanuit de Verenigde Staten van Amerika. In het Gentse is overigens een ‘Sons of Flanders’-motorclub actief met een zware Carrera Neefs-fan als voorzitter en een Voorpost-man als tweede in bevel.
In de ‘Vlaams Belang TV’-aflevering van 3 december 2020 bespreekt Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken het VVSG-rapport over radicalisering en polarisering met Sam Van Rooy. Volgens Van Grieken en Van Rooy is de polarisering niet de schuld van “extreemrechts”, maar van de “massa-immigratie, vooral vanuit moslimlanden” en moeten de “moslimfundamentalisten en jihadisten, en dat zijn er al honderdduizenden” uit het land gezet worden.
Het Vlaams Belang een beetje kennend zal het stopzetten van de “massa-immigratie” en het buitenzetten van “honderdduizenden” niet volstaan. Het volgende zal zijn dat alle mensen met linkse ideeën minstens monddood moeten gemaakt worden om radicalisering en polarisering te vermijden.
Het VVSG wil het anders aanpakken en plant in januari volgend jaar twee webinars onder de titel ‘Van Joris Van Severen tot Online Odin’: de opkomst en aanpak van off- en online rechts-extremisme. In een eerste sessie komt onder andere socioloog en criminoloog Paul Ponsaers, auteur van Haatzaaiers. Extreemrechtse radicalisering, aan het woord. In de tweede wordt verteld over de aanpak van rechts-extremisme in Rotterdam en Duitsland.
De resultaten van de VVSG-bevraging liggen in dezelfde lijn als de vaststellingen over extreemrechts in het jongste jaarrapport van de Staatsveiligheid, en de evaluatie over gewelddadige radicalisering en polarisering die begin deze maand bekend werd gemaakt door het Vlaams Vredesinstituut. Volgens dit laatste verslag is rechtsextremisme “een versnipperd fenomeen dat zich verspreid over heel België voordoet” met “pieken in Antwerpen, de Denderstreek en de Kempen”. Rechtsextremisme doet zich “niet alleen in (groot)stedelijk gebied” voor “maar ook in plattelandsgemeenten of gemeenten rond (geplande) opvangcentra en moskeeën”.
Al even bekommerd is Liz Fekete, auteur van Zijn de jaren dertig terug?. In een vorige week bij De Wereld Morgen verschenen interview wijst ze erop dat de opgang van extreem rechts te vaak vernauwd wordt tot de electorale successen op nationaal niveau. “Dat is misleidend omdat de opkomst van extreem rechts zich heel vaak op een regionaal of zelfs gemeentelijk niveau inzet. En net op dat lokale niveau kan extreem rechts soms meer extreem en bedreigend zijn voor vele mensen.”
Even uit beeld in de Vlaamse steden en gemeenten zijn de rechtsextremisten die in een gevangenis belanden. Een woordvoerder van de afdeling Terrorisme van de Federale Politie zei daarover aan de onderzoekers van het Vlaams Vredesinstituut: “Rechtsextremistische gedetineerden komen soms wel gemakkelijker uit voor hun gedachtegoed (…) maar ze lijken niet echt een strategie te hebben om personen te ronselen. Om te rekruteren moet je trouwens over bepaalde capaciteiten beschikken, zoals charisma. Rechtsextremisme heeft wel zulke figuren, maar nog niet in de gevangenis.”
Die “nog niet” is een intrigerende woordkeuze. Dat de veiligheidsdiensten dit proberen op te volgen, blijkt alleszins uit het uit dienst zetten van een cipier in Mechelen die volgens een OCAD-rapport een “potentieel gevaarlijke extremist” gelieerd aan extreemrechts is, met de intentie “om geweld te gebruiken”.
Antifascista Siempre 
De krant ‘De Tijd’ brengt op 22 december 2020, daags na bovenstaand artikel, cijfers over de toename van gevaarlijk rechts-extremisme, op basis van een vraag van Senaatsvoorzitter Stephanie D’Hose aan justitieminister Vincent Van Quickenborne (beiden Open VLD).
“Er staan 67 namen op de lijst met potentieel gewelddadige extremisten die het Belgische antiterreurorgaan OCAD bijhoudt op basis van de gegevens waarover onze inlichtingen- en veiligheidsdiensten beschikken. Van die 67 komen er 19 uit de rechts-extremistische scene. (…) In mei liet de vorige minister van Binnenlandse Zaken weten dat bij de potentieel gewelddadige extremisten vijf personen uit rechts-extremistische hoek stonden. In een andere categorie van haatpropagandisten die het OCAD bijhoudt, staan 81 namen, waarvan er 29 een rechts-extremistisch cachet hebben. Dat betekent dat er bijna 50 rechts-extremisten in de gegevensbank van het OCAD staan, bijna het dubbele van het 25-tal van wie in juni nog sprake was in de pers.
“Er is ook ‘een tendens voor rechts-extremisten in ons land om zich te bewapenen. Soms illegaal, soms legaal. Leden van rechtsextremistische groeperingen worden soms aangemoedigd of roepen publiek op om aan te sluiten bij schietclubs en een wapenvergunning aan te vragen. De circulatie van (legale) vuurwapens in rechts-extremistische kringen is een trend die de Staatsveiligheid ernstige zorgen baart.”
“Om hun boodschap te verspreiden, gebruiken de rechts-extremisten in ons land vooral de mainstream sociale media zoals Facebook, Instagram en Twitter, al wijken ze door de strengere regels op die sociale media uit naar ‘permissieve’ alternatieven zoals Telegram en Vkontakte. Slechts een minderheid gebruikt platformen die minder in het zicht lopen, zoals 4chan en 8kun. Er worden ook rechts-extremistische podcasts gemaakt en volgens Van Quickenborne is het niet altijd gemakkelijk om daartegen op te treden op basis van de grondwettelijk verankerde vrijheid van meningsuiting.”
Kijk jullie viseren altijd maar 1 groep, waarom eens geen artikel over toenemend moslimextremisme?
A neen, dat mag niet he. Daarvoor ben jij links en ik rechts.
Wij hebben de dreiging vanuit islamitische radicalisering hierboven als eerste en belangrijkste vermeld. De kranten en andere media staan er al vol van, zodat wij ons voorts concentreren op het in die kranten en andere media onderbelicht aspect van extreemrechts radicalisme.