De betoging tegen racisme gepland voor zaterdag 21 maart 2020 (internationale dag tegen racisme) kon niet doorgaan door het samenscholingsverbod omwille van het coronavirus. Maar racisme, en discriminatie in het algemeen, blijft een prangend probleem. Na het alledaags en structureel racisme is er nu ook het coronaracisme.

“Een Aziatische dame die op zoek is naar een nieuwe woning mag geen huisbezoek brengen omdat de schrik erin zit dat ze besmet is met het coronavirus”, haalde Unia-directeur Els Keytsman (foto hierboven © Unia) gisteren in De Zondag aan als één van de voorbeelden van coronaracisme. Andere voorbeelden: “Een man predikt op sociale media dat hij het oké vindt als mensen met een getaande huidskleur sterven aan het coronavirus. Een dame van Pakistaanse afkomst krijgt dan weer te maken met agressie op straat: haar mondmasker wordt afgerukt en iemand roept ‘Fuck Paki’, pal in haar gezicht.”

“Verder kregen wij via #allemaalvanbelang meer dan zeshonderd meldingen binnen over een politicus die het coronavirus misbruikte om racistische praat te verkopen”, vervolgt Els Keytsman. De in De Zondag niet met naam genoemde “een politicus” is Filip Dewinter die klaagt dat er over het regelmatig handen wassen “rasneutrale” posters in omloop zijn met een blanke en zwarte hand (“Belachelijker dan dit wordt multicul/antiracisme niet!”), dan wel oppert dat mogelijk “de zwarte hand een vuile hand (is) die blank moet worden”. De ‘zwarte hand’-tweet van Filip Dewinter werd 55 maal geretweet en kreeg op Twitter 206 vind-ik-leuks. Op Facebook werd het 35 keren gedeeld, volgden nog eens 449 vind-ik-leuks en 263 vooral instemmende reacties.

Op Twitter waren er meer kritische reacties. Christophe Stienlet antwoordde: “U bedoelt een vuile hand die proper moet gemaakt worden? Want een hand kan namelijk niet ‘blank’ worden. Zelfs in deze kan u het niet laten. Racisme is vies meneer Dewinter. U bent parlementariër, u hoort manieren te… oh laat maar. #hopeloos #racist”. Fons Van Dyck: “En dit komt van de grootste partij in Vlaanderen volgens peilingen… In strijd tegen coronavirus is elke hand gelijk”. “Toch spijtig dat het bruine gedachtegoed niet met zeep weg te wassen is…”, betreurt Ivo Wouters.

In antwoord op Dewinters tweet reageren meerdere mensen dat het verschil in kleur enkel een kwestie is om duidelijker te tonen wat je met de ene en wat je met de andere hand moet doen, maar het zette Dewinter niet aan om zijn racistische tweet te verwijderen. Een zoektocht op internet leert dat de ‘zwarte hand’-affiche nog maar eenmaal elders gepubliceerd is. Op een Slowaakse website. Filip Dewinter gaat het ver zoeken om zijn racistisch punt te maken!

Links: De tweet van Filip Dewinter. De affiche die Dewinter bekritiseerde vond hij in Slowakije. Rechts: Vlaams Belang Jongeren (VBJ) presenteert zichzelf met een beeld uit de film Mad Max: het oprukken van de ‘bad boys’ (foto’s © Twitter en VBJ).

Naar aanleiding van de internationale dag tegen het racisme maakte Unia ook bekend dat er vorig jaar een recordaantal van 951 dossiers werden geopend met betrekking tot racisme. In de praktijk is dat maar het topje van de ijsberg, want niet iedereen dient klacht in wegens racisme. Al is het maar omdat het dikwijls een kwestie is van woord-tegen-woord, moeilijk hard te maken. Anderzijds is een melding ook nog geen bewijs van racisme. Maar van de meer dan 2.000 in 2018 bij Unia geopende dossiers rond diverse vormen van discriminatie blijkt dat 45,5 % gegronde klachten zijn.

De stijging van het aantal meldingen wegens racisme met meer dan tien procent in 2019, komt er nadat in 2018 het aantal meldingen wegens racisme ook al met datzelfde percentage steeg ten overstaan van het jaar voordien. “De hardnekkigheid van deze cijfers illustreert het systemische en structurele karakter van raciale discriminatie”, zegt Els Keytsman. “In de huisvesting zien we dat huurders geen kans krijgen omwille van hun huidskleur of afkomst. Op sociale media neemt het racistische discours toe. Racistische hatespeech is verantwoordelijk voor meer dan de helft van de dossiers die Unia opent. Op het werk gaat het vooral om de relaties met de baas, collega’s of klanten, maar ook om weigeringen en ontslagen waarmee mensen van buitenlandse afkomst worden geconfronteerd.”

“De bestrijding van racisme en raciale discriminatie vraagt een gedetailleerde kennis van de verschillende vormen die het kan aannemen: antisemitisme, afrofobie, antigypsisme, vreemdelingenhaat, racisme tegen moslims, intersectionaliteit (= discriminatie en onderdrukking op grond van een veelvoud van factoren, AS), als een algemene aanpak en maatregelen zoals positieve acties en praktijktesten”, vervolgt Els Keytsman.  Unia is verheugd over de recent uitgesproken wil om een interministeriële conferentie racismebestrijding te organiseren, zowel op federaal niveau als op het niveau van de deelstaten. Kunnen we nu eindelijk hopen dat er een ambitieus interfederaal plan rond racismebestrijding komt, bijna twintig jaar nadat België dit engagement aanging na de wereldconferentie over racisme in Durban (Zuid-Afrika) in 2001? 

Spijts de zaterdag gepubliceerde cijfers over het stijgend aantal meldingen van racisme, en de zondag bekend gemaakte verhalen over coronaracisme, berichten vandaag enkel Het Nieuwsblad en De Standaard hierover in een kort (!) bericht. Het Laatste Nieuws, Gazet van Antwerpen en De Morgen ruimen er geen plaats voor in (foto’s © RV).

Unia, het federaal migratiecentrum Myria en het Steunpunt tot bestrijding van armoede vragen daarnaast om bij het nemen van maatregelen tegen het coronavirus goed na te denken over de gevolgen van deze maatregelen voor mensen die in een kwetsbare positie zitten.