Terwijl in Brussel voorbije zondag 16 juni 2024, volgens de politie 4.500, volgens de organisatoren 10.000, mensen betoogden tegen extreemrechts, gingen het voorbije weekend in Frankrijk enkele honderdduizenden de straat op tegen een mogelijke machtsgreep van extreemrechts (foto hierboven: beeld uit de betoging in Rennes (Bretagne) met 12.000 deelnemers © Facebook). Aanleiding is de uitslag van de verkiezingen voor het Europees parlement, de ontbinding van het Frans parlement door president Emmanuel Macron en de vervroegde verkiezing voor het Franse parlement op 30 juni en 7 juli 2024.
Bij de verkiezing voor het Europees parlement kreeg het Rassemblement National van Marine Le Pen en Jordan Bardella 31,4 % van de stemmen en daarmee 30 zetels in het Europees parlement. De aanhangers van president Emmanuel Macron eindigden tweede met 14,6 % en 13 Europese parlementszetels. De sociaaldemocraten onder leiding van Raphaël Glucksmann kregen met 13,8 % stemmen eveneens 13 zitjes in het Europees Parlement. La France Insoumise van de radicaal-linkse Jean-Luc Mélenchon kreeg 9,9 % van de stemmen en 9 Europese parlementszetels. De rechtse Les Républicains, met Éric Ciotti als voorzitter, moesten het doen met 7,3 % van de stemmen en 6 Europese parlementszetels. De ecologisten kregen 5,5 % van de stemmen en daarmee 5 Europese parlementszetels. De partij van Éric Zemmour, rechts van Marine Le Pen, kreeg met Marion Maréchal als lijsttrekker eveneens 5,5 % van de stemmen en 5 Europese parlementszetels… Hierna volgde de ene coup de théâtre na de andere coup de théâtre.
President Emmanuel Macron ontbond meteen het Franse parlement, nochtans nog maar in juni 2022 vernieuwd. Amper twee jaar geleden. Toen maakten 89 verkozenen van het Rassemblement National (RN) onder leiding van Marine Le Pen hun intrede in het Franse parlement. Rekent Macron op nog meer succes voor het RN… dat vervolgens met Jordan Bardella als regeringsleider zich kapot regeert tegen de presidentsverkiezingen in 2027? Dat kan wel eens verkeerd uitdraaien. Denk aan hoe stevig Viktor Orbán in Hongarije en Giorgia Meloni in Italië in het zadel zitten. Of dacht Macron dat de verdwaalde linkse kiezers bij de tweede stemronde in een ‘republikeinse reflex’ voor de kandidaat van Macron zouden kiezen tégen de kandidaat van het RN? Die ‘republikeinse reflex’ is de jongste jaren sterk verzwakt met het alsmaar rechtser worden van klassiek rechts, inclusief de partijen die Macron steunen. Tweede coup de théâtre: Éric Zemmour zet vier van zijn vijf pas verkozen Europarlementsleden (Marion Maréchal, Guillaume Peltier, Nicolas Bay en Laurence Trochu) uit zijn partij Reconquête. Terwijl Éric Zemmour de voorbije weken campagne voerde tégen Marine Le Pen, zien Marion Maréchal, nichtje van Marine Le Pen, en de anderen voor de komende Franse parlementsverkiezingen heil in samenwerking met Marine Le Pen en Jordan Bardella. Alleen de nieuwe partner van Éric Zemmour, Sarah Knafo, blijft over als Europarlementslid voor Reconquête.
Derde verrassing: Einde vorige week kwamen het radicaal-linkse La France Insoumise (LFI), de sociaaldemocratische Parti Socialiste (PS), de ecologisten, de Parti Communiste Français (PCF) en een trits kleinere partijen en bewegingen, waaronder de trotskistische Nouveau Parti Anticapitaliste (NPA), tot een overeenkomst om onder de naam ‘Nouveau Front populaire’ kandidaten aan te duiden voor de 577 Franse kiesdistricten en een gemeenschappelijk politiek programma op te stellen. Een opvallende prestatie amper enkele maanden na het uit elkaar spatten van een gelijkaardige coalitie naar aanleiding van de parlementsverkiezingen in 2022. De ‘Nouvelle Union populaire écologique et sociale’ (Nupes). Elke deelnemende partij kan vrij haar kandidaten aanduiden in de overeengekomen kiesdistricten, waarbij Jean-Luc Mélenchon (LFI) – die zelf geen kandidaat is bij de parlementsverkiezingen – de gelegenheid te baat nam om een aantal critici binnen LFI opzij te zetten. Verder zijn de kandidaten zeer uiteenlopend: van Raphaël Arnault, woordvoerder van de antifascistische Jeune Garde uit Lyon, kandidaat in de eerste kiesomschrijving in Vaucluse, tot de voormalige Franse president François Hollande, kandidaat in Corrèze. Dat gaat ongetwijfeld opnieuw leiden tot meningsverschillen, maar het verenigd front van links is de enige mogelijkheid om een dam op te werpen tegen extreemrechts en zelf ook nog aan de bak te komen.
Het ‘Nouveau Front populaire’ verwijst naar het ‘Front populaire’ dat in 1934 werd opgericht door de Franse sociaaldemocraten, communisten en de burgerlijke maar antifascistische Parti Radical, naar aanleiding van de dreiging van extreemrechts in de jaren dertig. Fascistische, nationalistische en antisemitische groeperingen die zich lieten inspireren door het fascistische Italië van Benito Mussolini en later door het nationaalsocialisme in nazi-Duitsland. De belangrijkste zwakte van het toenmalige ‘Front populaire’ was dat er geen gemeenschappelijk programma was, elke partij behield haar eigen programmapunten – die soms tegenstrijdig waren met die van een andere deelnemer aan het ‘Front populaire’. Ook het al dan niet steunen van de republikeinen in de Spaanse burgeroorlog was een twistpunt. Na de parlementsverkiezingen in april-mei 1936 werd de sociaaldemocraat Léon Blum premier van een Volksfront-regering zonder de communisten. De Volksfront-regering struikelde een eerste keer in juni 1937 en definitief in september 1938. Na de val van de tweede regering-Blum vervoegde de Parti Radical rechtse partijen om de Franse begroting op orde te brengen.
In een interview in Le Figaro van 17 juni 2024 zegt Marine Le Pen verbaasd te zijn over het aantal hoge ambtenaren en diplomaten die haar zeggen klaar te staan om met het Rassemblement National samen te werken. Marine Le Pen: “We zullen het niet moeilijk hebben om een regering te vormen.” Jordan Bardella zal, volgens Marine Le Pen, eerst de dringende zaken aanpakken: de koopkracht, de veiligheid en de immigratie met haar kost aan huisvesting, onderwijs, opname in ziekenhuizen… Pas daarna komen hervormingen zoals het terugdraaien van de gecontesteerde verhoging van de pensioenleeftijd. Gevraagd naar wie haar voornaamste tegenstander is, Macron of Mélenchon, antwoordt Le Pen dat ‘Nouveau Front populaire’ het gruwelijkste is wat Frankrijk kan overkomen.
Antifascista Siempre 