Aanstaande zondag 5 mei is er de derde nationale bijeenkomst van de 8 meicoalitie in Breendonk. Dinsdag 7 en woensdag 8 mei volgen lokale 8 mei-activiteiten (foto hierboven © RV). Maar hoever staat het met de eis om van 8 mei – het einde van de Tweede Wereldoorlog, de overwinning op het fascisme – terug een feestdag te maken? Op 18 mei 2024 tweette Meyrem Almaci: “Vandaag lag mijn resolutie om 8 mei te erkennen als feestdag voor ter bespreking in het Vlaams Parlement. Het was een constructieve discussie, met veel openheid. Voorlopig nog geen meerderheid, maar we bouwen verder!”. Vlaams parlementslid en voormalig voorzitster van Groen Meyrem Almaci geeft er een positieve draai aan. Of de “voorlopig” geen meerderheid terecht is of niet, zal later blijken. Maar een “constructieve discussie” zouden we het toch niet noemen.
Het voorstel van resolutie dat Meyrem Almaci, Björn Rzoska en Staf Aerts op 10 mei 2022 indienden in het Vlaams Parlement, vraagt aan de Vlaamse regering om “gelet op (…) recente oproepen van wetenschappers, historici, organisaties uit het sociale middenveld, vakbonden, culturele verenigingen enzovoort om van 8 mei een wettelijke feestdag te maken” om “8 mei als jaarlijks terugkerende betaalde wettelijke feestdag aan te wijzen zodra de federale wetgeving dat toelaat en rekening houdend met de federale richtlijnen daarover” en “samen met het middenveld te onderzoeken welke initiatieven er jaarlijks op die symbolische datum genomen kunnen worden ter bevordering van vrede en verdraagzaamheid in Vlaanderen en Brussel”.
Het voorstel werd op 19 mei 2022 verwezen naar de Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën, Begroting en Justitie om er te bespreken. Daar werd het (een jaar later!) besproken op 18 april 2023 met als gevolg dat (nog eens een jaar later!) op 11 april 2024 de zaak verwezen werd naar de Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media. Waar het voorstel van resolutie op 18 april 2024 werd verworpen met twee stemmen voor de resolutie (Groen en Vooruit), drie onthoudingen (CD&V en Open VLD) en vier stemmen tegen (N-VA, Vlaams Belanger Filip Brusselmans die ook tegen zou stemmen dook niet op voor deze commissievergadering).
Meyrem Almaci, voorzitster van de commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media, opent het debat (op 13’ in deze video) zonder de illusie straks een unanieme stemming te krijgen. Ze doet in de loop van het debat een warme oproep om van 8 mei opnieuw (want afgevoerd om besparingsredenen) een feestdag te maken, verwijzend naar allen die van onderuit dit vragen. Van de universiteitsrectoren tot de vakbonden. Katia Segers (Vooruit) verwijst naar “het nog hangend” wetsvoorstel van haar collega Vanrobaeys in het federaal parlement en steunt het voorstel tot resolutie van Groen.
Marius Meremans (N-VA) betwijfelt of de mensen in Oost-Europa 8 mei ook zien als een feestdag, want zij zijn van het naziregime overgegaan naar een stalinistisch regime dat in wreedheid daar niet voor onder moest doen. Bij ons hebben wij al die herdenking, maar in september als de meeste gemeenten en steden bevrijd zijn. Ten derde heeft Meremans een probleem met de 8 meicoalitie omdat “extreemlinks” daar aan meewerkt. Vier, in de praktijk zou de resolutie betekenen dat niet 11 juli maar 8 mei een Vlaamse feestdag wordt. Voor Meremans is het beter om meer aandacht te geven aan de jaarlijkse bevrijdingsfeesten in september dan aan 8 mei. Later in het debat ergert hij zich nogmaals aan de politieke statements op de website van de 8 meicoalitie (waar men zich duidelijk uitspreekt tegen het Vlaams Belang, A.S.)
Orry Van de Wauwer (CD&V, helaas geen kandidaat meer op 9 juni noch op 13 oktober 2024 zodat een meer linkse stem verdwijnt uit die partij) vindt de overwinning op het fascisme heel belangrijk om te vieren, maar daarom moet er nog geen betaalde feestdag van gemaakt worden. Wel kan er een debat komen over welke feestdagen we willen, zonder taboe over de katholiek geïnspireerde feestdagen. Stephanie D’Hose (Open VLD) sluit zich aan bij het bezwaar tegen een extra betaalde feestdag en hoopt dat er in het volgend regeerakkoord enkele politieke afspraken staan over een herdenking even sterk als nu op 11 november. En toen vielen wij van onze stoel, want in het Open VLD-verkiezingsprogramma staat geen woord over 8 mei. In slechts drie verkiezingsprogramma’s vinden wij de vraag om van 8 mei opnieuw een feestdag te maken.
Bij Vooruit luidt het: “Om de vreselijkste uitingen van onverdraagzaamheid, racisme en barbaarsheid te herdenken en te waarschuwen voor de gevaren ervan maken we van 8 mei, de dag waarop de Tweede Wereldoorlog officieel eindigde, een nationale feestdag- en herdenkingsdag.” Het wetsvoorstel dat Anja Vanrobaeys en andere Vooruit-leden hebben ingediend, vraagt om vanaf 2025 van 8 mei een vijfjaarlijkse wettelijke, betaalde feestdag te maken. Bij Groen staat in het verkiezingsprogramma: “(Groen wil) van 8 mei een feestdag maken: we herdenken de bezetting en het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog en vieren de overwinning op het fascisme.” Bij de PVDA is het: “We maken van 8 mei een officiële feestdag om de overwinning op het nazisme te herdenken.” Dit is het wetsvoorstel van Peter Mertens & Co. In de andere partijprogramma’s (CD&V, N-VA, Open VLD en Vlaams Belang) staat geen letter over 8 mei.
Of er al dan niet iets over 8 mei in het volgend regeerakkoord zal staan, is inderdaad cruciaal. Voor een goede kans op slagen, had toch liefst ook bij CD&V en Open VLD iets over 8 mei in het verkiezingsprogramma kunnen/moeten staan.
Antifascista Siempre 