Op de meeting die het Vlaams Belang gisteren, zondag 2 juni 2024, in Antwerpen inrichtte, werd zijn naam meermaals luidkeels gescandeerd. “Tom-Van-Grieken, Tom-Van-Grieken, Tom-Van-Grieken…” Voor de Vlaams Belang-militanten is hij de nieuwe God, de man die “Vlaanderen weer van ons zal maken”. Maar is hij de nieuwe God? Toen we nog jong en onbevangen waren, werd ons aangeleerd dat God goed is én overal tegelijk is. Nu we ouder en minder gelovig zijn, zijn er de media die aantonen dat ook Tom Van Grieken (foto hierboven © Twitter en cc. Wikimedia/Danuta B. voor de kleine foto van het Jezus Christus-monument in Świebodzin in Polen) overal tegelijk is. Wie voorbije donderdag naar televisie keek, zag vanaf 20 uur de Vlaams Belang-voorzitter op Canvas in Terzake, vanaf 21u50 op VTM in Het conclaaf, en om 21u55 bij Play 4 in De verkiezingstafel. Vanaf 22u45 was hij op Canvas niet meer in levende lijve, maar als gespreksonderwerp bij De afspraak. Wie tussendoor naar VRT 1 zapte, botste in Laat op Van Griekens vervanger in Ninove Guy D’haeseleer. In de weekendkranten mocht Tom Van Grieken opnieuw een breed publiek bespelen. Voor de ondernemers en beleggers die De Tijd lezen, was er een groot interview met de Vlaams Belang-manitoe. Voor de lezers van de populaire krant Het Laatste Nieuws stond een lezerspanel klaar om hem te interviewen.

In De Tijd deze keer geen uitspraak zoals in 2021 (“Ik ben ervan overtuigd dat het christelijke, het Vlaamse en als u wilt zelfs het blanke een dominante factor moeten zijn in onze samenleving.”) om de eenvoudige reden dat het interview vooral gaat over de Vlaamse onafhankelijkheid en de financiële gevolgen ervan. Over de verdeling van de Belgische schuld bij een Vlaamse onafhankelijkheid zegt Tom Van Grieken: “Wij zijn schappelijk genoeg om naar een 60-40-verdeling te gaan van de schuld tussen het noorden en het zuiden van het land.” Schappelijk? Wallonië staat voor slechts een kwart van de Belgische economie, merkt De Tijd op. Tom Van Grieken: “Het kan ook 65-35 worden, daar valt over te spreken.” Waar niet over te spreken valt, is dat Brussel bij het onafhankelijk Vlaanderen hoort. De Tijd merkt op dat Van Grieken voor het zelfbeschikkingsrecht is, maar de Brusselaars zouden niet zelf mogen kiezen waar ze toebehoren. Tom Van Grieken: “Ik ben voor het zelfbeschikkingsrecht van volkeren, maar er is niet zoiets als een Brussels volk.” Wedden dat bij een referendum de Brusselaars zich als Brusselaar en niet als Vlaming zullen benoemen?

Het niet respecteren van de rechtsstaat komt even aan bod als het gaat over de pushbacks, het terugsturen van asielzoekers in hun gammele bootjes vóór ze een voet op Europese bodem kunnen zetten om een asielaanvraag in te dienen. Tom Van Grieken: “Ik zal me er niet bij neerleggen dat we niets mogen doen aan het permanente opengrenzenbeleid, dat in de feiten leidt tot de vervanging van ons volk.” Nochtans beloofde Van Grieken in februari het begrip “omvolken”, het “vervangen van een volk”, minder in de mond te nemen. De aard van het beestje verandert niet snel.

Tom Van Grieken: “Ik ben voor het zelfbeschikkingsrecht van volkeren, maar er is niet zoiets als een Brussels volk.” Organiseer daar meer eens een referendum over in Brussel (foto: Sint-Joost-ten Node (Brussel) © cc. Flickr/Michel Huhardeaux).

Interviews en verkiezingsdebatten worden natuurlijk voorbereid. Als Mehdi, de 37-jarige sportcoach in het lezerspanel van Het Laatste Nieuws, getuigt van de gematigde manier waarop hij de islam beleeft, is de Vlaams Belang-voorzitter lichtjes verbaasd. Tom Van Grieken: “Die gematigde individuele beleving van de islam is nu niet meteen de wereldwijde trend, hé.” “Wacht, ik heb iets mee”, klinkt het dan. Waarna Tom Van Grieken uit zijn tas matroesjkapopjes haalt, maar niet de traditionele Russische. De grootste pop draagt een hoofddoek, een kleinere een chador, en het kleinste poppetje een boerka. Tom Van Grieken: “Kijk, als je dit toelaat, een vrouw met hoofddoek, dan zet je de poort open voor de chador en eindig je met een boerka.” Wie op hetzelfde niveau wil spelen, haalt de volgende keer een matroesjkapop van Tom Van Grieken boven. Daarin zit dan een pop van Filip Dewinter, vervanger van Tom Van Grieken bij verkiezingsdebatten met Paul Van Tigchelt (Open VLD) twee weken geleden voor Gazet van Antwerpen en met Conner Rousseau (Vooruit) gisteren bij VTM Nieuws. Vervolgens een pop van nationaal Vlaams Belang-secretaris Ortwin Depoortere die als NSV’er de Hitlergroet brengt, en daarna een pop van een SS’er die de Hitlergroet brengt.

De 48-jarige ondernemer Ludovic krijgt van Tom Van Grieken te horen: “Wij zijn geen linkse partij op economisch vlak, zoals N-VA en liberalen van de daken toeteren. Wij zijn centrumrechts zoals de CD&V, maar een beetje rechtser.” De 29-jarige varkensboerin Lies wijst Van Grieken terecht: “U neemt het op voor de boeren, maar ik wéét niet of er met u goede oplossingen komen. Bij een lezing in Kalmthout kwamen Stefaan Sintobin en Leo Pieters spreken, zij zetelen in de commissie Omgeving en krijgen meer dan 5.000 euro netto per maand. Maar Pieters sprak over stikstofderogatie in plaats van -depositie. Hoe moet je als boer dan vertrouwen hebben in het VB?” Van Grieken moet toegeven: “Wanneer een stof vanuit de lucht in een gebied neerkomt, spreken we van depositie, zoals via neerslag. Ik zal Leo aan zijn oor trekken over die fout. Dat foutje mag uw argwaan wekken, maar niemand is perfect.”

De Vlaams Belang-parlementsleden Stefaan Sintobin (l.) en Leo Pieters (r.) samen met Stefan Haes (m.), voorzitter van het Vlaams Belang in Kalmthout die in zijn gemeente een infonamiddag voor boeren inricht over het stikstofbeleid. Alhoewel lid van de parlementscommissie die het stikstofbeleid opvolgt, spreekt Leo Pieters in Kalmthout voortdurend over ‘stikstofderogatie’ in plaats van ‘stikstofdepositie’. “Hoe moet je dan als boer vertrouwen hebben in het Vlaams Belang?” (foto © Facebook)

Tom Van Grieken is evenmin perfect. Na het gesprek met het HLN-lezerspanel is niemand (nog) fan van Tom Van Grieken. Ludovic (eerste van links op onderstaande illustratie): “Hij had een glad voorgekauwd verhaal met een erg kille boodschap. Voor ondernemers heb ik ook écht niks gehoord. De enige focus: een volledige migratiestop en Vlaanderen afsluiten. Maar zelfs al ga je daarin mee, dan ben ik nog niet overtuigd van de doordachtheid en de realiteitszin.” Ingrid, 54 en leerkracht (eerste na Ludovic in wijzerzin, waarna we verdergaan in wijzerzin): “Ik neigde naar rechts en ook wat naar Vlaams Belang op sommige vlakken, maar na dit gesprek ben ik toch afgehaakt. Hij heeft een te enge visie op gender.” Emma, 21 en studente politieke wetenschappen: “Hij heeft goed door dat veel conservatieve moslims ook voor hem stemmen en toch deed hij wat raar tegen Mehdi. (…) Hij vindt polarisatie iets goeds, dan vraag ik me toch af hoe je een gemeenschap wil vormen?” Yasmine, 20 en studente sociaal-economische wetenschappen en ambulancier: “Ik vind hem niet goed voor onze samenleving en ik zou het liefst hebben dat hij stopt als politicus. (…)”

Mehdi: “(…) Allochtonen die zich geroepen voelen door het Vlaams Belang zouden best tweemaal nadenken. Vanbinnen zien ze ons niet graag, zelfs niet wie succesvol is. Het is niet omdat ze ‘het gezin’ verdedigen of pedofielen uit de samenleving willen dat je hen daarvoor een blanco check moet geven.” Brigitte, 71 en gepensioneerde verpleegkundige: “Die mens kan vree goed babbelen, hij kletst ook niet uit zijn nek. Maar ik vind het een wolf in een schaapsvacht. Hij ziet er netjes uit, maar dat is hij niet van binnen. Ik vond het geen aangenaam debat.” En de al genoemde Lies: “Soms bleken zijn standpunten best genuanceerd, maar ik stond paf hoe hard hij zich had voorbereid. Vooral toen hij na het gesprek zei: ‘Oei, ik heb die quote niet gebruikt’. Het was daarom het minst spontane gesprek. (…)” Conclusie: Tom Van Grieken is níet goed en alhoewel overal tegelijk niet God.

Het HLN-lezerspanel evalueert het verkiezingsdebat met Tom Van Grieken (foto: Het Laatste Nieuws, 1 juni 2024 © RV).