Voorbije vrijdag 26 januari 2024 is Vik Lauwerier (70 j.) overleden. Kanker velde hem. Vik was een geëngageerde leerkracht Engels en Nederlands in meerdere secundaire scholen in het stedelijk onderwijs in Antwerpen, adjunct-directeur van SITO 5 (nu: Merit), directeur van SISA (nu: Kunstkaai) en divisiedirecteur van het Stedelijk Lyceum. Vik was ook actief als vakbondsafgevaardigde bij ACOD-Onderwijs en als militant bij het Anti-Fascistisch Front (AFF).
In de masterproef geschiedenis die Senne Hendrickx in 2011 maakte over het AFF aan de UAntwerpen, onder het toeziend oog van professor Marnix Beyen, wordt driemaal geciteerd uit een interview met Vik Lauwerier afgenomen op 17 mei 2011. Eerst legt Vik uit dat de kritiek op extreemrechtse en neonazistische groeperingen ook de veroordeling inhield van het politiek beleid dat hun bestaan mogelijk maakte. Vik Lauwerier: “Het ging heel breed. Tot het maatschappelijk rechts denken als je wilt, de verrechtsing binnen de maatschappij en het staatsapparaat.” Een verrechtsing van de samenleving zou leiden tot een afbraak van de democratische en sociale vrijheden die de arbeidersbeweging na een lange en harde strijd verworven heeft. Groepen als de Vlaamse Militanten Orde (VMO) die geviseerd werden bij de oprichting van het AFF in 1973 zijn intussen verdwenen – voor de jongere lezers: in vergelijking met de VMO is Schild & Vrienden een vereniging voor pubers – maar de afbraak van de democratische en sociale vrijheden is intussen begonnen. Denk aan Bart De Wever (N-VA) die in juni 2016 zijn politie uitstuurt naar de Antwerpse haven om daar een vakbondsactie te verhinderen, waarna een vakbondsleider en een -militant veroordeeld worden voor die actie; denk aan Jan Jambon (N-VA) die verscherpt toezicht wil op vzw Vrede en De Wereld Morgen spijts voor de inspectie alles in orde is, en het politiek monddood maken van middenveldorganisaties.
Voorts bevestigt Vik dat je bij het AFF “vogels van een heel divers pluimage” had. Alle democratische bewegingen die zich progressief opstelden konden een plaats vinden bij het AFF, zo verduidelijkt ook een pamflet dat zoals andere zaken van het AFF bewaard wordt bij Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis. In het derde citaat schetst Vik meningsverschillen. “Bij de betoging van december 1982 werd al heel duidelijk dat de vakbonden op een totaal andere lijn zaten als het over antifascisme ging dan andere mensen in het AFF. Je had uiterst linkse politieke partijen als AMADA, later de PVDA, en een heel sterke vertegenwoordiging van anarchistische jongeren die wat minder controleerbaar waren.” De betoging op 4 december 1982, waarbij het tot een fysieke confrontatie kwam, was een reactie op een toegelaten betoging van de VMO tegen “stemrecht voor vreemdelingen”. De VMO was op 4 mei 1981 in eerste aanleg veroordeeld als privémilitie waarna lidmaatschap strafbaar werd, maar was hiertegen in beroep gegaan zodat de veroordeling en het strafbaar worden pas inging op 26 mei 1983. Intussen hebben burgers van de Europese Unie stemrecht bij de Europese en de gemeenteraadsverkiezingen; niet-EU’ers die al langer dan vijf jaar in ons land wonen mogen deelnemen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Op dat vlak hebben de VMO & Co het pleit verloren, en bij de 8 meicoalitie en Het Groot Verzet zien we tegenwoordig een goede samenwerking van de vakbonden met anderen.
Met Vik verliest Antwerpen een bevlogen leraar, vakbondsmilitant en antifascist. Vrijdag nemen familieleden en vrienden afscheid met een plechtigheid, maar Vik zal nog lang in onze gedachten blijven. Condoleren kan hier.
Antifascista Siempre 