8 mei 1945 is de dag waarop in Berlijn de overgave van nazi-Duitsland ondertekend werd. Zo kwam er een einde aan wat alsnog het grootste conflict in Europa is. Een dag die we moeten koesteren. De nostalgici naar de periode vóór 8 mei 1945 zijn een kleine maar hardnekkige minderheid, veel groter is een groep mensen die (minstens een deel van) de mensenrechten wil negeren. Ook daar moeten we ons vierkant tegen verzetten. Antifascista Siempre heeft elk jaar weer gewezen op het belang van 8 mei als dag die we niet mogen vergeten en die we moeten vieren. Zie: (G)een feestdag voor de bevrijding van het fascisme en Maak van 8 mei een feest- en vrije dag. Gelukkig is Antifascista Siempre daarbij niet alleen. Een aantal mensen hebben de ‘8 meicoalitie’ opgezet en lanceren vandaag hun oproep.

“1933. De eerste naziconcentratiekampen geraken bevolkt met vakbondsmilitanten, linkse activisten en democraten. Op het hele continent besluiten mensen verzet te plegen: eenheid tegen het fascisme. In België bieden zij weerwerk wanneer het Vlaamsch Nationaal Verbond en REX haat zaaien en de Joden besterd worden. Als de nazibezetter een harde repressie ontketent organiseren zij het verzet. 12 jaar later maken ze het onmogelijke waar: samen met de geallieerden verslaan ze het fascisme.

8 mei 1945: dag van die overwinning, V-dag: nazi-Duitsland capituleert. De nieuwe wind van de vrijheid leidt naar de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en geeft ruimte aan de strijd voor de sociale zekerheid en de dekolonisatie beweging. Voor velen gelden racisme, antisemitisme en negationisme voortaan als misdadig, ook al duurt het nog decennia voor dat een wettelijke neerslag vindt.

Vandaag is 8 mei in allerlei Europese landen een feestdag, in Frankrijk bijvoorbeeld. In Nederland vieren ze de bevrijdingsdag op 5 mei. Tot in 1974 kregen de schoolkinderen in België vrijaf op 8 mei, maar het toenmalige nationale ministerie van Onderwijs schafte die vrije dag af. Vandaag is bij ons de herinnering aan 8 mei vervaagd.

Vakbonden hebben hun militanten gevormd omtrent grondrechten, vakbondsrechten en de dreiging van extreemrechts. Middenveld- en burgerorganisaties komen op tegen uitsluiting en racisme. Leden van het verzet en de overlevenden van de nazikampen zijn in de scholen gaan getuigen. Wij willen hun verzet levend houden. Want wie geen herinnering heeft, heeft geen toekomst.

Het is tijd om 8 mei opnieuw de plaats te geven die deze dag verdient, als bijkomende Belgische feestdag. Een oud-weerstander zei: “Extreem rechts komt terug, eerst op hun sloefen, daarna op hun botten”. In verschillende Europese landen blazen ze hun oude denkbeelden aan en jagen ze de traditionele politiek op. In Vlaanderen dreigen ze in 2024, zeker op lokaal niveau, aan de macht te komen. Hun vals sociaal imago maskeert een verdeel-en-heers-programma.

Tegelijk geraakt de democratische ruimte beperkt, komen mensenrechten, vakbonden en middenveld in het gedrang en wordt de scheiding der machten uitgehold. Racisme, discriminatie, negationisme, seksisme, extreem nationalisme, islamofobie en homofobie nemen toe.

Dat alles speelt zich af op een moment waarop evidente zaken als wetenschap en ratio en veroveringen zoals de sociale zekerheid, democratische rechten en openbare diensten door beleidsmakers in vraag worden gesteld. Dat is koren op de molen van extreemrechts. De samenleving van ‘ieder voor zich’ en ‘eigen volk eerst’ zwelt op en tegelijk de ongelijkheid en de verdeeldheid. De diepe kloof tussen arm en rijk wordt steeds dieper. Daarom sluit 8 mei de verdediging van de sociale rechten voor iedereen in.

Het is tijd. 8 mei, de dag van de bevrijding, hoort opnieuw een feestdag te zijn. Om te herdenken, te waarschuwen, te verdedigen. Als een moment van sociale cohesie. Als een samen uitgesproken wil voor vrede en solidariteit. Als een oproep om te handelen. Zodat jong en oud inzien waar haat toe kan leiden en wat voor een lelijk beest fascisme is. Want enkel wanneer je het verleden kent en we waakzaam blijven over onze grondwettelijke vrijheden, pas dan kunnen we, nu en in de toekomst, de juiste keuzes maken. Zodat deze vreselijke geschiedenis zich nooit, maar dan ook nooit meer herhaalt! Want wie nu nog zwijgt moet alles vrezen. Het is tijd voor een 8 meicoalitie.”

Initiatiefnemer 8 meicoalitie Ellen De Soete (foto © VRT/Kinderen van het verzet).

De eerste ondertekenaars zijn: Ellen De Soete (initiatiefnemer 8 meicoalitie, Kinderen van het verzet, Secretaris NCPGR W-VL), Simon Gronowski (doctor in de rechten, gevluchte uit het twintigste konvooi vanuit de Kazerne Dossin), Marc Leemans (voorzitter ACV), Miranda Ulens (algemeen secretaris ABVV), Kati Verstrepen (voorzitter Liga voor de Rechten van de Mens), Olivia Venet (voorzitter Ligue des Droits Humain), Meron Knikman (voorzitter Vrouwenraad), Stefaan Decock (algemeen secretaris ACV Puls), Veerle Verleyen (adjunct algemeen secretaris ACV Puls), Angeline Van Den Rijse (voorzitter Algemene Centrale ABVV Oost-Vlaanderen), Els Hertogen (directeur 11 11 11), Alexis Deswaef (vice-voorzitter FIDH, Internationale Federatie voor de Mensenrechten), Pia Stalpaert (voorzitter ACV Voeding & Diensten), Gaetan Stas (algemeen secretaris ACV Voeding & Diensten), Reginald Moreels (chirurg, voormalig minister, medeoprichter Artsen Zonder Grenzen), Tom Lanoye (auteur), Herr Seele (kunstenaar, striptekenaar), Jeanne Maillart (nationaal verantwoordelijke Jeunes CSC), Marijke Persoone (Hart boven Hard), Hilal Sor (algemeen secretaris MWB, FGTB Brussel/Brabant), Michel Moorkens (Onafhankelijkheidsfront), Rudi Kennes (Onafhankelijkheidsfront), Ivo Flachet (Progress Lawyers Network), Uwe Rochus (provinciaal secretaris ACOD Antwerpen – De Kempen – Mechelen), Najar Laouari (voorzitter MWB, ABVV Brussel/Brabant), Vincent Scheltiens (historicus, Universiteit Antwerpen, auteur), Julien Dohet (Front antifasciste, auteur van L’antifasciste en van La bête a-t-elle mué?), Olivier Starqui (co-auteur La bête a-t-elle mué?), Danny Carleer (auteur van Een pakje van vader), Pieter Lagrou (historicus ULB), Vincent Engel (professor UCLouvain, auteur), Willy Van Den Berge (federaal secretaris ACOD-LRB), Eddy Maes (voorzitter School zonder Racisme), Lucas Van Molle (voorzitter FEF, Fédération des Etudiants Francophones), Janneke Ronse (voorzitter Geneeskunde voor het volk), Ruud Martens (Antifascista Siempre), Henri Heimans (Kinderen van het verzet, gepensioneerd magistraat)…

Mede-ondertekenaar Henri Heimans (foto @ VRT/Kinderen van het verzet).

Joeri Puissant (kind van ondergedoken joods kind), Luc Impens (ACV Vormingsdienst), Jean Pierre Goossens en Francine De Canck (8 mei comité Gent), Walter Zinzen (journalist), Kris Smet (voormalig VRT-journalist, actrice), Stéphanie Koplowicz en Elias Preszow (ten persoonlijke titel, UPJB, L’union Progressistes des Juifs de Belgique), Anne Löwenthal (Strijd tegen armoede), Peter Puype (beeldend kunstenaar), Karim Zahidi (Masereelfonds), Anne Morelli (historicus), Thomas Blommaert (uitgeverij EPO), Hendrik Vermeersch (voormalig secretaris BBTK, directeur Manifiesta), Sarah Scheepers (voorzitter Ella vzw), Karl Duc (Avansa regio Brugge), Willy Verbeek (ten persoonlijke titel, Beweging.net Herent), Ward Adriaens (bestuurslid 8 mei comité Mechelen), Alvin De Coninck (onderzoeker naar de huidige Duitse vergoedingen voor collaborateurs), Lieve Franssen (dirigente Brecht Eisler koor), Jozef Mampuys (Christenen voor het Socialisme), Rik Van Bever (voormalig mandataris ACOD-parastatalen/NCPGR), Dominique Willaert (theatermaker, auteur), Junior Mthombeni (theatermaker), Lieven De Cauter (cultuurfilosoof, auteur), Albert Martens (emeritus professor sociologie KU Leuven), Frederik Sioen (coördinator Gents Kunstenoverleg, muzikant), Katrien Merckx (De Groene Waterman), Karel Meganck (bestuurslid BBTK BHV), Guy Tordeur (voorzitter ACV regio Pajottenland & Zennevallei), Els Dottermans (actrice), Louise Laperche (SAD, Le Syndicaten des Avocats pour la Démocratie), Marieke De Munck (curator Kunstencentrum Vooruit), Pascal Debruyne (onderzoeker Odisee Hoge School), Aken Fatih De Vos (Graffiti vzw, Masala vzw, Gents Kunstenoverleg), Dominique Van Malder (acteur), Eric Corijn (cultuurfilosoof, sociaal wetenschapper, hoogleraar VUB), Robin Broos (journalist, auteur), Luk Perceval (regisseur), Geert Cool (Steunpunt Antifascisme), Milat Gebeyaw Nigussie (algemeen en artistiek directeur Beursschouwburg), Mario Franssen (directeur Manifiesta), Wim Opbrouck (acteur, theatermaker, muzikant) en Louis Paul Boonkring Brussel.

Mede-ondertekenaar Tom Lanoye in 2018 bij een herdenking van de razzia’s in 1942 in Antwerpen. Op de foto leest Lanoye voor uit het boek Wil van Jeroen Olyslaegers. Intussen heeft Lanoye met De draaischijf ook een eigen collaboratieroman geschreven. Een roman, maar met waargebeurde feiten als uitgangspunt (foto © AFF).

Er is een website, een Facebookpagina en een Twitteraccount van de 8 meicoalitie online gezet. Deel het, maak het verder bekend! In De Morgen staat vandaag naar aanleiding van de 8 meicoalitie een interview met Ellen De Soete en mede-ondertekenaar Herr Seele. Noteer in uw agenda: Bijeenkomst zondag 8 mei 2022 om 11 uur bij het monument ‘De Weerstander’ aan het Fort van Breendonk.