1980, 1981, 1982… waren de jaren waarin de wereld, en in het bijzonder België, kennismaakte met Aids, Betogingen – in de vorige week uitgezonden eerste aflevering van De jaren 80 voor tieners (Eén) zegt Charlie (10 j., foto hierboven © VRT): “Toen betoogden ze bijna voor alles precies. Allez, voor heel veel dingen”, de CCC (Cellules Communistes Combattantes), de televisiereeks Dallas, het filmpersonage E.T. enzovoort. In De jaren 80 voor tieners toont Steven Van Herreweghe aan tien tieners archiefbeelden uit die jaren tachtig en peilt hij naar hun reacties. Vanavond wordt de aflevering over 1981 uitgezonden.
De vorige week uitgezonden eerste aflevering was best confronterend, met beelden van een verjaardagsfeestje waar – dixit Van Herreweghe – de jarige er niet bij was. Op 20 april 1980 werd in Poelkapelle (West-Vlaanderen) de verjaardag van Adolf Hitler gevierd. Op de deur stond wel ‘privaat feest’ maar de televisieploeg kon vrij naar binnen gaan, getuigenissen verzamelen en filmen bij de Hitlerviering. Sommigen vinden het nodig om nog steeds de verjaardag van de Führer te vieren, maar men houdt nu televisiecamera’s liefst uit de buurt. Het besef dat dit eigenlijk niet past, is een kleine vooruitgang. Maar het blijft natuurlijk idioot en verwerpelijk. Of de beelden die, na de Hitler-viering in Poelkapelle, volgden van de Vlaamse Militanten Orde (VMO) bij dezelfde gelegenheid werden gemaakt, is niet duidelijk. Alleszins komt VMO-leider Bert Eriksson mee in beeld, en van hem is de uitspraak bekend dat Hitler maar één fout maakte: de oorlog verliezen.
Na de VMO komt Vlaams Blok-voorzitter Karel Dillen aan de beurt. We zien Karel Dillen eerst speechen met op de achtergrond vaandels van de VMO. Daarna horen we hem vanuit een huiskamer vertellen dat “een natuurlijk menselijke oplossing, maar toch een afvloeiing van de gastarbeiders naar hun thuislanden moet komen”. De oprichter van het Vlaams Blok vertolkt wat de extreemrechtse VMO met straatacties probeerde af te dwingen. Straatinterviews tonen vrouwen die zich keren tegen stemrecht voor de ‘gastarbeiders’, een eis die in de jaren tachtig geformuleerd werd en intussen deels gerealiseerd is. De jammerklacht van een vrouw “We hebben nu al niets te zeggen” maakt duidelijk dat er niets nieuw is onder de zon als dergelijke uitspraken nu gedaan worden.
Na 1980 vorige week komt vanavond, 10 maart 2022, het jaar 1981 aan bod met onder andere het kleuterprogramma Tik Tak, de muziekzender MTV, Gaston Berghmans die zijn historische Joske Vermeulen-sketch brengt, het overlijden en de begrafenis van Bob Marley, Arno die met TC Matic Oh La La La zingt (anders dan in de videoclip achter voorgaande link aangegeven is het wel degelijk een nummer uit 1981)… maar ook onzekere mannen die een cursus volgen om succesvol te worden, het begrip ‘stress’ dat voor het eerst opduikt… 1981 was ook het jaar waarin het eerste nummer van het blad AFF-Info verscheen. Op het adresbandje lezen we: “AFF-Info; Kontaktblad van het Anti-Fascistisch Front; verschijnt tweemaandelijks; 1ste jaargang – nummer 1; 19 december 1981”. Verantwoordelijk uitgever was Frans Nollet die als 16-jarige tijdens de Tweede Wereldoorlog ook al zijn steentje bijdroeg in de strijd tegen de fascisten. Frans Nollet was koerier voor zijn vader die verantwoordelijke was van het Onafhankelijkheidsfront in Merksem.
Het Anti-Fascistisch Front (AFF) is in 1973 opgericht in Antwerpen. In 1974 volgde een beginselverklaring die ondertekend werd door een vijftigtal organisaties of Antwerpse afdelingen van organisaties. Pas in 1981 was er tijd voor een eerste nummer van het blad AFF-Info dat uitgegeven werd tot en met in 2000. Het AFF stopte toen als actiegroep. Jongeren vonden andere thema’s prioritair (antiglobalisme…) en communiceerden via andere kanalen (Indymedia…). Na enkele jaren onderbreking werd de draad terug opgepakt als kenniscentrum over extreemrechts en werd onder andere bijgedragen aan het quasi stopzetten van de Blood & Honour-concerten in ons land. Het in 1981 verschenen eerste nummer van AFF-Info bevatte naast een editoriaal en genoemde beginselverklaring: artikels over de arbeidersbeweging en de strijd tegen het fascisme, uiterst rechts op de universiteitscampus en een biografie van VMO’er Werner Van Steen. Filmbeelden over het AFF in de jaren tachtig zijn zeldzaam, zo ondervond het Museum voor Hedendaagse Kunst in Antwerpen (M HKA) toen men er in 2016 een tentoonstelling opzette over de jaren tachtig, waarbij een tentoonstellingskast gevuld werd met zaken in verband met de opkomst van extreemrechts en de acties van het AFF. Enkele beelden over het AFF zijn wel te zien in een documentaire over de punkersbeweging.
Donderdag 10 maart 2022, om 20u40: 1981 in De jaren 80 voor tieners op Eén.
Naschrift, 11 maart 2022. Uiteindelijk haalden zaken als de Joske Vermeulen-sketch en Arno die Oh La La La zingt de uitzending niet. Rare manier van doen: een week eerder zaken aankondigen en ze uiteindelijk niet brengen.
Antifascista Siempre 
Het was al een stukje in de jaren ’90 toen ik stoemelings binnenstapte in ‘Vlaams huis De Roeland’ in Gent.
Dat was het Gentse Vlaams Blok-partijcafé, toen nog op de St.-Kwintensberg, vanwaar in het weekend extreemrechtse knokpoegen met neonazi-skinheads vertrokken naar het nabijgelegen Citadelpark, om daar homo’s en ander avondlandbedreigend volk te gaan aftuigen. Het café dat de extreemrechtse uitbater later opzettelijk in de fik stak om frauduleus de verzekeringspremie op te strijken, ook al lagen er op dat ogenblik mensen te slapen op de bovengelegen verdiepingen.
Toevallig ging ik daar blijkbaar binnen op de verjaardag van Adolf Hitler. Er werd daar toen getoast om de verjaardag van ‘Nonkel Dolf’ (sic) te vieren. Niemand van de aanwezigen die daar aanstoot aan nam – integendeel: algemeen goedkeurend gelach.
Ook nu nog herdenken en fêteren VB- en NVA-politici prominente WOII-nazi’s en teruggekeerde nazistrijders. Het enige wat in die kringen veranderd is, is dat men nu soms wat meer moeite doen om het nog steeds sterk aanwezige nazisme en fascisme wat beter achter de schermen verborgen te houden.