In Spanje moet volgens een wet uit 2007 alle Franco-symboliek verwijderd worden uit de openbare ruimte. De Morgen berichtte gisteren dat drie jaar geleden in Madrid een straatnaam naar de Franco-minnende generaal Millán Astray verwijderd werd, maar dat het Hooggerechtshof in Spanje intussen bepaalde “dat het wel meeviel met de fascistische tendensen van Millá Astray”. Gemeentearbeiders haalden hierna eind augustus hun ladders boven om de straatnaambordjes opnieuw te vervangen. De straat was in de tussenperiode genoemd naar een man die onder de Franco-dictatuur opgesloten werd. In Vlaanderen doet men het dan toch beter, al blijven hier ook nog foute symbolen bestaan. Vorige week donderdag gaf de gemeenteraad van Zoersel haar definitieve goedkeuring aan een nieuwe straatnaam voor de Cyriel Verschaevelaan in haar gemeente.
Cyriel Verschaeve was niet alleen een priester-dichter, maar vooral ook een collaborateur. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij voorzitter van de collaborerende Vlaamse Cultuurraad, riep hij Vlamingen op om aan het oostfront te gaan strijden, en sympathiseerde hij met het collaborerende DeVlag. Nadat hij naar Oostenrijk vluchtte werd hij bij verstek ter dood veroordeeld voor collaboratie. Tot lang na zijn overlijden in 1949 blijft Cyriel Verschaeve sommige mensen inspireren. In het jongste boek van Tom Naegels wijst de auteur erop dat in de jaren zeventig in Alarm, het blad van de Vlaamse Militanten Orde (VMO), onophoudelijk Cyriel Verschaeve geciteerd werd met: “Verweerkorpsen zijn er nodig, gewapende verweerkorpsen, al de rest is prul.” Met de straatnaamwijziging in Zoersel is het de vijfde keer dat een naamsverandering doorgevoerd wordt sinds historicus Koen Aerts in 2017 dat misplaatst eerbetoon aankaartte.
“Als we de Cyriel Verschaevestraten behouden, kan je de vraag stellen of we ook een Belkacemstraat (naar Fouad Belkacem van Sharia4Belgium, AS) een goed idee vinden. Hem noemen we ook een haatpredikant”, zegt Koen Aerts in 2017. Marino Keulen (Open VLD), burgemeester van Lanaken en in een vorig leven nog Vlaams minister, pakt als eerste de hint op. In een wijk in Lanaken waar de straatnamen verwijzen naar auteurs zou de beladen naam verdwijnen. De bewoners zijn in meerderheid tegen, maar Marino Keulen houdt voet bij stuk. De bewoners krijgen de keuze tussen hun straat vernoemen naar de 13de-eeuwse dichteres en mystica Hadewijch, de in Vlaams-nationalistische kringen erg geliefde Antwerpse dichteres van eind 19de, begin 20ste eeuw Alice Nahon, of het Joodse meisje Anne Frank dat tijdens de Tweede Wereldoorlog twee jaar ondergedoken leeft in Amsterdam en daar een wereldwijd bekend dagboek over bijhoudt. Anne Frank krijgt de voorkeur. Burgemeester Marino Keulen gaat bij de straatnaamverandering in 2017 in tegen het protest van zij die vrezen voor administratieve en andere problemen, en tegen het principieel protest van Voorpost, Vlaams Belang en de lokale afdeling van de N-VA.
Burgemeesters als Vincent Van Quickenborne (Open VLD, Kortrijk) en Koen Van den Heuvel (CD&V, Puurs-Sint-Amands) willen aanvankelijk niet ingaan tegen de bewoners van hun Cyriel Verschaevestraten die in meerderheid geen naamsverandering wensen. Dat verandert in 2019 na de televisiereeks Kinderen van het verzet die CD&V-gemeenteraadslid Hannelore Vanhoenacker aanzet om een naamsverandering te vragen voor de Cyriel Verschaevestraat in Kortrijk. Nu is de bestuursmeerderheid in Kortrijk wél bereid de straatnaam te veranderen. In Puurs-Sint-Amands is er hierna ook bereidheid om de straatnaam te laten vallen. Voorheen had Groen in de gemeente van oorlogsburgemeester Albert Moortgat dat tweemaal tevergeefs gevraagd. Op 1 september 2020 wordt de Cyriel Verschaevestraat in Puurs-Sint-Amands de Vrijhalsweg, naar een naam teruggevonden op oude landkaarten. Op 1 mei 2021 wordt het in Kortrijk de Zusters Lovelingstraat, verwijzend naar de zussen-auteurs Rosalie en Virginie Loveling die in het 19de eeuwse katholieke Vlaanderen opvallen door hun liberale en vrijzinnige houding. Op 8 juni 2021 volgt Kapelle-op-den-Bos waar de Cyriel Verschaevelaan de Mim Van Keerlaan wordt. Mim Van Keer is buiten Kapelle-op-den-Bos bekend als de Vlaams-Marokkaanse auteur Mim El Messaouidi.
In Zoersel wil men aanvankelijk niet weten van een naamsverandering voor de Cyriel Verschaevelaan. Wel komt er enige duiding bij het straatnaambord (foto helemaal bovenaan © Emery Frijters). Nadat burgemeester Liesbeth Verstreken (N-VA) begin vorig jaar zegt dat het hierbij zal blijven, overweegt de bestuursmeerderheid van N-VA, Open VLD en Groen een maand later toch een naamsverandering. Bij voorkeur naar de naam van een vrouw. Op voorstel van Stan Meeussen (Vlaams Belang) adviseert de cultuurraad om er Trapeziumstraat van te maken, naar de meetkundige vorm van de straat. Het Vlaams Belang is tegen een naamswijziging, maar als toch een nieuwe naam moet gekozen worden wil de partij geen straatnaam die verwijst naar een persoon. “Of dat nu mannen of vrouwen zijn. Straks komt Sofie Lemaire nog met een campagne om transgender mannen te kiezen. God behoede ons voor een Bo Van Spilbeeckplein”, zegt Vlaams Belang-gemeenteraadsfractieleider Wouter Bollansée.
Op 19 januari 2021 beslist de gemeenteraad bij meerderheid (N-VA, Open VLD en Groen, samen met oppositiepartij CD&V) principieel om van de Cyriel Verschaevelaan de Trien Van Hemeldoncklaan te maken. Naar de eerste vrouwelijke schepen en burgemeester van Zoersel. Na het openbaar onderzoek en het een paar keren uitstellen van de agendering op de gemeenteraad, werd voorbije donderdag 2 september 2021 met dezelfde meerderheid als in januari de definitieve naamswijziging goedgekeurd. Vlaams Belang en de lokale partij h-Eerlijk Zoersel stemmen tegen spijts de gemeente tegemoetkomt in de kosten voor de adreswijziging bij de bewoners van de acht huizen in de Trien Van Hemeldoncklaan.
Alleen in Alveringem, waar het graf van Cyriel Verschaeve staat nadat leden van de Vlaamse Militanten Orde (VMO) de gebeente van Cyriel Verschaeve in 1973 van Solbad Hall in Oostenrijk naar Alveringem overbrengen met Operatie Brevier, blijft men vasthouden aan een straatnaam voor Cyriel Verschaeve. Volgens burgemeester Gerard Liefooghe (GemeentebelangenCD&V) zijn straatnamen “hét geschikte middel om het geheugen te oefenen en zo mogelijk de historische nieuwsgierigheid op te wekken”. De burgemeester verwijst daarbij graag naar het Verschaeve-museum in zijn gemeente. Het Verschaeve-museum in Alveringem heeft, na advies van historicus Frank Seberechts, een betere invulling gekregen dan eerst. Problematisch is dat een aantal Vlaams-nationalisten Verschaeve nog altijd zien als “onze grote leider” en hem daarom aan zijn graf in Alveringem nog altijd jaarlijks herdenken. Ook al om een signaal aan deze mensen te geven, zou men in Alveringem een betere naam voor het Cyriel Verschaeveplein mogen bedenken.
Antifascista Siempre 
Als er één pastoor zal branden in de hel, dan zal het die wel zijn …