Het was ons al langer bekend, maar nu is het officieel. Het Vlaams Belang sluit einde dit jaar haar lokaal aan de Van Maerlantstraat nr. 14 in Antwerpen (foto hierboven). Het lokaal werd in 1983 in gebruik genomen, en was dus 37 jaar lang een uitvalsbasis voor het Vlaams Blok/Belang. Vanuit Brussel werd beslist het huurcontract, dat op 1 januari 2021 afloopt, niet meer te verlengen en het uitgespaarde geld te spenderen aan pop-upsecretariaten tijdens verkiezingscampagnes. Hiermee verdwijnt niet alleen een legendarisch Vlaams Blok/Belang-lokaal in Antwerpen, maar ook een plaats waar senioren wel eens langskwamen voor een pintje en regelmatig op vrijdag een volkskeuken ingericht werd met een Vlaams Belang-mandataris achter de kookpot.

Aan geld heeft het Vlaams Belang anders geen gebrek, met alleen al de 7,7 miljoen euro die de partij jaarlijks vanuit het federaal en Vlaams parlement wordt toegestopt. Daar komen nog eens subsidies bij vanuit het Europees parlement, vanuit de provincieraden, enzomeer. Maar de nieuwe garde in de Madoutoren in Brussel stelde vast dat er geen enkel verband is tussen de resultaten van de verkiezingen en het al dan niet aanwezig zijn van een secretariaat in de regio. Het Vlaams Belang-secretariaat in het Antwerpse district Deurne, dat 15 jaar lang in gebruik was, werd op 15 februari al gesloten. Het Vlaams Belang-lokaal aan de Amerikalei nr. 98 in Antwerpen, waar Filip Dewinter een riant kantoor heeft, blijft nog wel open.

Het lokaal aan de Van Maerlantstraat werd eerst opengehouden door Xavier Buisseret en Veerle Dillen, en als er ambras was tussen Buisseret en de Antwerpse partijleiding kon het wel eens gebeuren dat Vlaams Blok-militanten voor een gesloten deur stonden. Het was in het lokaal in de Van Maerlantstraat dat aanvankelijk de nationale partijraad van het Vlaams Blok bijeenkwam, dat plakploegen vertrokken en dat de eerste verkiezingssuccessen van het Vlaams Blok gevierd werden, zoals op de ‘Zwarte Zondag’ van 24 november 1991.

Als je er binnenkomt, zie je eerst een klein partijsecretariaat. Verder door is het lokaal ingericht als een café met een toog en al, en achteraan is er een vergaderlokaal. Het cafégedeelte en/of het vergaderlokaal diende behalve voor gewone bijeenkomsten, Sinterklaas- en kerstfeesten, ook wel eens voor tentoonstellingen zoals met de beruchte Deense Mohammed-cartoons. Tentoonstelling die op last van de Antwerpse politie wel na één dag al moest sluiten. Voorts komen op zondagvoormiddag eerst maandelijks, sinds begin vorig jaar tweemaandelijks, de vrienden van de oostfrontersvereniging Sint-Maartensfonds er bijeen.

Screenshot uit een Panorama-reportage over ‘De Bokspartij’, 26 november 1992, met onder andere Regine Beer en Hugo Gijsels in beeld en aan het woord; affiche voor een tentoonstelling over de Deense Mohammed-cartoons; en bericht over het ‘Früschoppen’, de maandelijkse bijeenkomsten van de vrienden van het Sint-Maartensfonds in het Vlaams Belang-lokaal in de Van Maerlantstraat (foto’s © RV).

De coronacrisis zorgde ervoor dat het secretariaat al meer dan zeven maanden bijna altijd gesloten was, en de activiteiten waar vooral (een slinkend aantal) senioren op af kwamen niet meer konden doorgaan. In een persmededeling zegt Filip Dewinter: “Met het sluiten van dit iconische en historische secretariaat wordt een bladzijde in de partijgeschiedenis van het Vlaams Blok-Vlaams Belang omgedraaid. Nostalgische herinneringen? Ongetwijfeld! Maar ook een kans voor de toekomst. Met het inzetten op digitalisering, de herinrichting van het secretariaat aan de Amerikalei en het centraliseren van alle Antwerpse secretariaten (…).”

Bij de achterban is men minder optimistisch gestemd. Iemand schreef bij ReactNieuws: “Een leegte blijft achter. Facebook, Instagram of Twitter kunnen de kameraadschap in ons secretariaat ‘de Van Maerlantstraat’ niet vervangen”. Iemand anders: “Geen aanspreekpunt meer voor vele van onze oudere mensen bij een natje en een droogje. Ook waar men terecht kon met zijn problemen. Spijtig”. En nog iemand anders: “Zou dat lokaal dan geen Vlaams ‘cultureel erfgoed’ zijn, net zoals de kathedraal, het Gravensteen, de Brabofontein, het stadhuis, ‘stoverij met frit’, ‘konijn met pruimen’ (…)?”.

Is dat laatste niet wat overdreven? Het geloof in het eigen nut is bij sommige Vlaams Belangers zo groot dat ze alle realiteitsbesef kwijt zijn.

Tentoonstelling over het Vlaams Blok/Belang in Antwerpen, in het vergaderlokaal achteraan het Vlaams Belang-lokaal in de Van Maerlantstraat (foto © AFF).