Voorbije zaterdag 20 juni 2020 organiseerde de extreemrechtse actiegroep Voorpost in Brugge een manifestatie om aandacht te vragen voor de vermoorde blanke boeren in Zuid-Afrika (foto hierboven © Kafka). Dat dit in Brugge plaatsvond, en niet in Antwerpen, Gent of waar dan ook, is omdat het Brugse stadsbestuur een rouwregister opende voor George Floyd, de zwarte Amerikaan die aanleiding is voor het heropleven van het Black Lives Matter-protest. Dát zinde de Voorpost-actievoerders niet, en daarom werd een tegenmanifestatie opgezet. Er was, omwille van de coronarichtlijnen, geen toestemming voor verleend door het Brugse stadsbestuur, maar de actie werd oogluikend toegestaan onder het waakzaam oog van een aantal politieagenten in burger. Veel volk daagde er trouwens niet voor op.

Voor de gelegenheid werd een spandoek van Voorpost en de Nationalistische Studentenvereniging (NSV), gemaakt naar aanleiding van een NSV-betoging in Gent in 2018, terug bovengehaald. Volgens een Belga-bericht waren een zeventigtal mensen aanwezig, maar dat is dan de toeristen die er passeerden meegerekend. Voor de actie was gemobiliseerd vanuit Voorpost Westland, maar men kreeg versterking vanuit andere delen van het land. Qua prominenten moest men het doen met de Vlaams Belang-parlementsleden Stefaan Sintobin (uit Brugge), Dominiek Sneppe (Zedelgem) en Filip De Man (Vilvoorde).

De zogenaamde plaasmoorde zijn een trieste realiteit in Zuid-Afrika. Het gaat over moorden op dikwijls ver afgelegen boerderijen, waarbij de slachtoffers in overgrote meerderheid rijke blanke boeren zijn. Er doen verhalen de ronde over boeren die op de meest gruwelijke manier zijn omgebracht. Blanke boeren spreken dan ook van een genocide. Maar van een ‘witte genocide’ kan niet gesproken worden volgens verschillende media. Statistisch gezien loopt een blanke Zuid-Afrikaanse boer namelijk veel minder kans om vermoord te worden dan de gemiddelde Zuid-Afrikaan.

Voorpost-actie in Brugge, mét een Voorpost-mondmasker… maar niet altijd volgens de regels gebruikt (foto © Kafka).

Tussen 1 april 2017 en 31 maart 2018 vonden in Zuid-Afrika maar liefst 20.336 moorden plaats. Hiervan werden er 62 bestempeld als “boerderijmoord”, wat 0,3 % van het totaal aantal moorden is. Natuurlijk is elke vermoorde boer er een teveel, op het totaal aantal moorden in Zuid-Afrika vallen de boer(derij)moorden evenwel in het niet. Maar de plaasmoorde krijgen meer en meer media-aandacht. In 2015 werd de film Treurgrond uitgebracht door Steve Hofmeyr, zanger en activist voor de blanke Afrikaanstalige inwoners van Zuid-Afrika. De video van de film wordt te koop aangeboden door de met het Vlaams Belang verbonden uitgeverij Egmont. En in 2018 volgde de documentaire Farmlands van de Canadese alt-right journaliste Lauren Southern.

Yves T’Sjoen, hoogleraar Nederlandse en Afrikaanse literatuur verbonden aan de universiteiten van Gent en Stellenbosch (Zuid-Afrika), is een objectievere waarnemer. In een opinieartikel in De Standaard vorig jaar juli riep hij – naar aanleiding van uitspraken van parlementsleden van Vlaams Belang en N-VA, en hun evenknieën in Nederland – op tot het in realistisch perspectief plaatsen van de plaasmoorde. Vooreerst is het een probleem dat afneemt, ten tweede wordt het cijfer van maar 0,3 % van de moorden in Zuid-Afrika bevestigd, ten derde is het een zaak die opgeklopt wordt door extremisten langs beide zijden (de zwarte Zuid-Afrikaanse populist Julius Malema langs de ene kant, blanke extreemrechtse activisten langs de andere kant).

Jasper Rommel, die een tijd in Zuid-Afrika woonde en werkte, heeft nog een cijfer dat een en ander in perspectief plaatst: “Tussen 1994 en 2012 waren 1,8 % van de moordslachtoffers blank, terwijl ze zo’n 8,85 % van de bevolking uitmaken. Dat betekent dat van alle bevolkingsgroepen, blanken het minst kans lopen om vermoord te worden.” Officieel is de apartheid in Zuid-Afrika in 1994 afgeschaft, maar de ongelijkheid is er nog altijd. Jasper Rommel verwijst naar de boerderijen in de West-Kaap “waar zwarte arbeiders lange arbeidsdagen maken voor een hongerloon, zonder bescherming tegen pesticiden, zonder uitbetaling van overuren. Wel met mensonwaardige huisvesting, vuil drinkwater en een ontslag dat boven je hoofd hangt als je zwanger wordt. Waar geschoolde blanke arbeiders tot dubbel zoveel betaald worden voor hetzelfde werk als hun zwarte collega’s die geen toegang kregen tot scholing. En dat meestal als arbeider bij, jawel, een blanke boer.”

Vlaams parlementslid Stefaan Sintobin schrijft een boodschap in het rouwregister van Voorpost: “Red de blanke boeren in Zuid-Afrika. Ons Vir You Suid-Africa”, inclusief twee taalfouten. Het moet zijn: “Ons vir jou Suid-Afrika” (foto’s © Kafka).

Koen Jennes, een extreemrechtse activist uit Sint-Niklaas die vorige week nog van zijn bed werd gelicht voor een huiszoeking door de federale politie, verweet ons na een artikel over contrasten bij de Black Lives Matter-acties om geen aandacht te hebben voor Zuid-Afrika waar er “dagelijks boeren (worden) vermoord”. Hoe betreurenswaardig de moorden ook zijn, “dagelijks” is een overdrijving. En er zijn grotere problemen in Zuid-Afrika, maar dat raakt sommigen maar weinig. Omdat de meeste slachtoffers van moorden en andere wantoestanden een andere huidskleur hebben. Tja.


Eerste foto: Koen Jennes (rechts op de foto) in Brugge (foto © Kafka). Tweede foto: Koen Jennes begroet later op de dag een antifascist: “Kutmongool” (foto © Facebook).