Vorige week woensdagavond en zaterdagmorgen zond de RTBF in #Investigation, de RTBF-versie van het VRT-programma Pano, een reportage uit met als titel: Vlaams Belang: de la victoire à la menace (“Vlaams Belang: van de overwinning naar de dreiging”). De televisieversie is met een voice-over: een stem die in het Frans vertaalt wat in het Nederlands gezegd wordt. Er staat intussen ook een internetversie online waarbij het Nederlands vertaald wordt in Franstalige onderschriften. Alleen Dries Van Langenhove doet zijn best om in het Frans te antwoorden, waarschijnlijk omdat het interview met hem en een Franse geestesgenoot afgenomen is in een ‘Vlaams café’ in Lille (Rijsel, Frankrijk).
Omdat een recensent van Doorbraak.be zich verslikte in de 1u10’ durende reportage, hebben we de reportage nogmaals bekeken. De recensent-van-dienst is Luc Pauwels. Luc Pauwels (80 j.) is de eerste hoofdredacteur van het driemaandelijks blad Teksten Kommentaren en Studies (TeKoS) dat in 1979 voor het eerst van de persen rolde en een cultureel-ideologisch klimaat wil scheppen dat conservatieve rechtse partijen de mogelijkheid biedt de macht te grijpen. De Nouvelle Droite-beweging in Frankrijk, met de filosoof Alain de Benoist, is het grote voorbeeld. Joris Van Severen en het Verdinaso, het conservatisme en de conservatieve revolutie, het Vlaams-nationalisme en Heel-Nederland… behoren tot de favoriete thema’s van Luc Pauwels. De man emigreerde naar Frankrijk waar hij een Bed & Breakfast openhield, maar intussen woont hij terug in ons land.
De reportage van RTBF-journalist Baptiste Hupin (die beter Nederlands spreekt dan Dries Van Langenhove zijn Frans spreekt) begint op het overwinningsfeest van het Vlaams Belang in Londerzeel na de stembusslag op 26 mei 2019, en het N-VA-hoofdkwartier in Brussel een paar uur vroeger waar Theo Francken bij het zien van de eerste stemresultaten enthousiast vaststelt dat N-VA en Vlaams Belang in een aantal kieskantons samen in de meerderheid zijn. Hoe is dit kunnen gebeuren, en wat zijn ervan de gevolgen?

In Aalst worden briefjes gebust: “Na deze verkiezingen is het heel duidelijk geworden dat vreemde hier NIET welkom zijn (…) weg moeten jullie.” In Ninove woont Sarah, een vrouw van Afrikaanse origine die goed Nederlands spreekt maar na de verkiezingen racistische commentaren naar het hoofd geslingerd krijgt, en bijvoorbeeld als enige (!) van de standhouders op een rommelmarkt 50 centiemen moet betalen om in een café in de buurt naar het toilet te mogen gaan. Sarah kan het niet langer aanzien en is intussen verhuisd uit Ninove. Volgens Luc Pauwels wordt gesuggereerd dat “(alle?) Vlamingen” racisten zijn. Dat gebeurt echter nergens in deze reportage. Wél wordt aan de hand van getuigenissen getoond dat in Aalst en Ninove, met forse scores voor het Vlaams Belang, bij een aantal mensen alle remmen losgaan voor racistische uitlatingen en racistisch gedrag.
Baptiste Hupin is wat later met zijn cameraploeg in de Handelsbeurs in Antwerpen waar Lega-leider Matteo Salvini – vanuit Italië overgevlogen met een privé vliegtuig – de hoofdgast is op een Vlaams Belang-meeting. Tom Van Grieken (foto helemaal bovenaan, screenshot uit de RTBF-reportage Vlaams Belang: de la victoire à la menace) kijkt op naar Matteo Salvini omdat Salvini van een kleine partij een grote heeft gemaakt, en van een oppositie- naar een beleidspartij. De natte droom van Tom Van Grieken. Rond Tom Van Grieken zijn die avond alle krachten waarvan de Vlaams Belang-voorzitter zich bedient. Er is Bart Claes die zorgde voor de uitbouw van de digitale propaganda, er is Luc Vermeulen van Voorpost die acties op straat voert zoals tegen een schoolbezoek aan een moskee, er zijn de KVHV-studenten die op vraag van het Vlaams Belang de ‘Mars’ tegen het Marrakeshpact opzetten en politiek personeel leveren voor het Vlaams Belang…
In het ‘Vlaams café’ La Citadelle in Lille leggen Aurélien Verhassel en Dries Van Langenhove uit wat hun doel is. Beiden kennen elkaar sinds de zomeruniversiteit van Génération identitaire in 2015. ‘Génération identitaire’ dat hét voorbeeld is voor de uitbouw van Schild & Vrienden twee jaar later. Verhassel en Van Langenhove willen niet dat ‘ons volk’ het gevoel krijgt dat het vervangen wordt door een ander. Ze willen daarom het establishment vervangen, de media, de justitie, de universiteiten… die alle mensen aanvallen die ons volk verdedigen, onze cultuur en onze identiteit. In Lille zijn ze niet gelukkig met de club van Aurélien Verhassel, zeker niet nadat een buitenlandse televisiezender kon filmen hoe aanhangers van Verhassel ’s nachts een meisje van buitenlandse afkomst fysiek aanvallen.
Dertig minuten verder in de reportage – er passeert veel meer de revue dan we hier in een paar woorden kunnen weergeven – getuigt een inwoner van Ninove hoe hij geïntimideerd wordt omdat hij het openlijk niet eens is met de Forza Ninove-club van Vlaams Belanger Guy D’haeseleer. Viroloog Marc Van Ranst heeft ook ervaring met intimidatiepogingen omdat hij zich op Twitter keert tegen het Vlaams Belang. “Wanneer gaat de intimidatie en bedreiging over naar geweld?”, vraagt iemand. Waarna we beelden zien van het toekomstig asielzoekersopvangcentrum in Bilzen dat in de nacht van 10 op 11 november 2019 in brand werd gestoken. Toevallig een paar dagen na een protestmanifestatie van het Vlaams Belang.

De dader van de brandstichting in Bilzen is niet bekend, maar feit is dat een aantal mensen héél vlúg ter plaatse is en de brandstichting toejuicht. Er wordt razendsnel een video van de brand online gezet, waarna reacties volgen als “helden zijn deze mensen die het gedaan hebben” en “helaas zat er nog geen gelukszoeker in”. “Dit kan niet”, zegt kopstuk van Voorpost-Limburg Emmanuel Maris in een officiële reactie, maar op een intussen gewiste Facebookpost was het eerst: “Het feestje kan beginnen. De bbq is aan”.
Vlaams Belang en Voorpost zijn in de praktijk nauw met elkaar gelieerd. Naargelang waar ze zijn, heeft de ordedienst ofwel een hesje van Voorpost ofwel een hesje van Vlaams Belang aan. Vanuit Voorpost-Limburg is dan weer ‘Vlaams Legioen’ ontstaan. Een groep die opereert met het Odal-runeteken, zoals bij de Vlaamse Militanten Orde (VMO), als herkenningsteken. Naast ‘Vlaams Legioen’ zijn er zo nog meerdere nieuwe rechts-extremistische groepjes, met de ‘Knights of Flanders’ als voorlopig laatste die een officiële publicatie van de Staatsveiligheid haalde. Behalve foute informatie verspreiden over het coronavirus wil Knights of Flanders ook optreden als privémilitie tegen (trans)migranten.
Een aantal jaren geleden – het Vlaams Belang behaalde in die periode nog maar 5,9 % van de stemmen – zei een kaderlid van OCAD (coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse) dat onderzoekers naar extreemrechts veel werk gaan krijgen bij een verdere achteruitgang van het Vlaams Belang. De OCAD-man vreesde meer en meer groepjes die het recht in eigen handen zouden nemen bij gebrek aan electoraal succes van het Vlaams Belang. Of dat zo is, moet nog proefondervindelijk blijken. Feit is wél dat met het succes van het Vlaams Belang (18, 5 % bij de verkiezingen in 2019) er steeds meer groepen zijn die menen dat het Vlaams Belang te soft is.

Volgens Doorbraak-recensent Luc Pauwels wil de RTBF-reportage Vlaams Belang: de la victoire à la menace suggereren dat (a) het Vlaams Belang een gevaar is, wat wordt ‘geïllustreerd’ met beelden van gebeurtenissen waarmee het Vlaams Belang niets te maken heeft, (b) het met de N-VA dezelfde weg opgaat, zie de beelden over het carnaval in Aalst, en (c) het in de Vlaamse mentaliteit zit, zie maar wie allemaal uit het KVHV komt. In omgekeerde volgorde: gelukkig worden niet alle Vlamingen grootgebracht in het KVHV, en feit blijft dat een carnavalswagen die het cordon sanitaire bekritiseerde met veel leute samen ingehuldigd werd door Christoph D’haese (N-VA) en Filip Dewinter (Vlaams Belang).
Over het Vlaams Belang als gevaar en beelden waar het Vlaams Belang niets mee te maken zou hebben nog dit. Het Vlaams Belang heeft de brandstichting in Bilzen veroordeeld – slecht voor de perceptie, Filip Dewinter vindt pesten van asielzoekers beter zoals ze in Griekenland deden met het inrichten van een barbecue met worst, spek en Ouzo vlak naast een asielzoekersopvangcentrum in openlucht. De jongere generatie Vlaams Belangers is, spijts de modieuze pakken, niet beter. De Vlaams Belang Jongeren (VBJ) richten studentenavonden in onder de naam ‘Schild & Pint’, een rechtstreekse verwijzing naar Schild & Vrienden die na een Pano-uitzending het voorwerp is van een gerechtelijk onderzoek. “In een rechtstaat is iedereen onschuldig tot het tegendeel is bewezen”, voert Tom Van Grieken aan. Maar wie is – en dat is niet eens getoond in de RTBF-reportage – schuldig aan het vergelijken van linkse tegenstanders met ongedierte, zijnde ratten, op die Schild & Pint-avonden? Tom Van Grieken himself (zie op 6’15” van dit Facebookfilmpje)! Het kan enkel maar de haat tegenover al wie andersgezind is vergroten.

Is het geen goed idee om de RTBF-reportage Vlaams Belang: de la victoire à la menace en andere #Investigation-reportages ook in Vlaanderen uit te zenden? Over de intimidatiepogingen en andere gevolgen van het Vlaams Belang-succes hebben we nog maar weinig of niets gezien op de Vlaamse televisiezenders. En omgekeerd: Pano-uitzendingen in Franstalig België uitzenden. Langs beide zijden van de taalgrens zou men er profijt uit kunnen halen.
Het intimideren van politieke tegenstanders gaat intussen onverminderd voort. Voorbije zaterdag 23 mei 2020, toen bekend geraakte dat het Vlaams Belang bij de jongste peiling 24,5 % van de stemmen behaalde, postte Apache-journaliste Samira Attilah op Facebook een Apache-artikel over het stemgedrag van het Vlaams Belang in het federaal en Europees Parlement. De Facebookpost van Samira Atillah werd massaal gerapporteerd bij Facebook zodat de jonge journaliste nu drie dagen van Facebook dreigt verbannen te worden. Als gevolg van het trollenleger van het Vlaams Belang.