Zes juristen van de universiteiten in Gent en Hasselt bekeken in welke mate het verkiezingsprogramma van het Vlaams Belang voor de Vlaamse, federale en Europese verkiezingen op 26 mei 2019 schendingen bevat van de mensenrechten. Toetsstenen waren het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg en andere bronnen zoals de Belgische grondwet. De juristen schrokken er zelf van: ze vonden niet minder dan 46 programmapunten die in strijd zijn met de mensenrechten, waarvan 33 manifeste schendingen en 13 met een hoog risico en/of hoge waarschijnlijkheid van schending van de mensenrechten. Het weekblad Knack maakte vandaag de resultaten van het onderzoek bekend.

Het volledige rapport van Eva Brems, Ellen Desmet, Benoit Dhondt, Laurens Lavrysen, Stijn Smet en Ruben Wissing ‘Schendingen van mensenrechten in het verkiezingsprogramma 2019 van Vlaams Belang’ kan je hier lezen.

Veel van de manifeste schendingen van de mensenrechten door het Vlaams Belang hebben te maken met het focussen op de islam en de moslims: intrekking van de erkenning van de islam, afschaffen van islamitische godsdienstlessen in het officieel onderwijs, algemeen hoofddoekenverbod in het onderwijs en voor het overheidspersoneel…

De overheid is niet verplicht de beleving van godsdiensten te faciliteren, maar als één van de erkende godsdiensten er uitgelicht wordt, is dit “een ongeoorloofde directe discriminatie op grond van geloof aangezien er geen redelijke en objectieve motivering wordt aangereikt voor het verschil in behandeling tussen de islam en andere godsdiensten”.

Het Vlaams Belang zal aanvoeren dat de islam geen godsdienst is maar een gevaarlijke politieke ideologie – en de Van Rooys hebben daar dikke boeken over geschreven – maar dat is flauwekul. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is daarover duidelijk. De islam is een van de grootste godsdiensten ter wereld.

Volgens het Vlaams Belang is de islam geen godsdienst maar een gevaarlijke politieke ideologie, maar dat is flauwekul. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is daarover duidelijk. De islam is een van de grootste godsdiensten ter wereld (foto: moskee in Mechelen © AFF).

Het Vlaams Belang heeft nog andere voorstellen die manifest indruisen tegen de mensenrechten. Zo wil de partij asielaanvragers voor de hele duur van hun procedure opsluiten in gesloten centra. “Dries Van Langenhove neemt het voortouw”, twitterde het Vlaams Belang laatst, een foto van het wetsvoorstel van Briesje “met het oog op de opvang van asielzoekers in gesloten centra” tonend.

Mensen zonder geldige verblijfspapieren kunnen vastgehouden worden om te vermijden dat ze het land binnenkomen of om hun verwijdering uit het land te organiseren, niet omdat er een procedure voor erkenning van hun asielaanvraag loopt. Dat langdurig vasthouden zou buiten verhouding met doel zijn, het onderduiken vermijden na de afwijzing van de aanvraag om erkend te worden als vluchteling. Enkel als er een significant risico is voor het onderduiken zou dat vasthouden kunnen, maar dat moet dan individueel aangetoond worden.

Het Vlaams Belang-voorstel “De vrije meningsuiting mag enkel beperkt worden wanneer opgeroepen wordt tot het gebruik van geweld” kan evenmin. Het betekent in de praktijk het afschaffen van de wetten tegen racisme en discriminatie, en het toelaten van racistische haatspraak. Zowel Europese als internationale bepalingen vereisen echter dat er een verbod op racistische haatspraak is. En zo loopt het mis op nog tal van andere punten uit het verkiezingsprogramma van het Vlaams Belang.

Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken (foto helemaal bovenaan) lacht in Knack de kritiek weg. Tom Van Grieken: “Gaat u eens kijken in landen waar de islam het voor het zeggen heeft, zoals Saudi-Arabië, Iran of Egypte. Ga daar eens zwaaien met uw mensenrechten.” Dat is echter volkomen naast de kwestie. Het is toch niet omdat in landen als Saudi-Arabië enzomeer de mensenrechten niet gerespecteerd worden, dat in ons land de mensenrechten niet gerespecteerd moeten worden.

Tom Van Grieken in Knack, 23 oktober 2019: “Ga in Saudi-Arabië eens zwaaien met uw mensenrechten.” En in Humo, 8 oktober 2019: “Ik zou voor Unia een kantoor zoeken ter grootte van een bezemhok, waar iemand halftijds kruiswoordpuzzels mag komen invullen.”

“Het EVRM (Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, AS) heeft zeker een meerwaarde, en wij respecteren het ook. Het zijn de rechters die ervoor zorgen dat elke link met de realiteit verdwenen is”, zegt Tom Van Grieken aan het slot van zijn twee bladzijden lange repliek in Knack. Maar de juristen van de universiteiten van Gent en Hasselt tonen overtuigend aan dat het Vlaams Belang die mensenrechten niet respecteert, en schieten op ‘wereldvreemde rechters’ is de rechtspraak naar de hand willen zetten van mensen zonder respect voor de mensenrechten.

Zoals Tom Van Griekens schieten op het Grondwettelijk Hof (“Is dat het hof waar afgedankte politici als Yasmine Kherbache en Fientje Moerman worden geparkeerd?”) het verzwijgen is dat die voormalige politici slechts de helft van het Grondwettelijk Hof uitmaken. De andere helft zijn rechters die uit de rechterlijke macht komen. Precies om te vermijden dat het Grondwettelijk Hof ‘wereldvreemde’ beslissingen zou nemen, is het voor de helft samengesteld uit ex-politici, maar dan is het weer niet goed voor Tom Van Grieken.

Moeten de vaststellingen over de schending van de mensenrechten door het Vlaams Belang leiden tot een nieuwe rechtszaak tegen het Vlaams Belang? Dat is een andere zaak.

De juristen van de universiteiten van Gent en Hasselt spreken zich er niet over uit. Enkele jaren terug is geprobeerd de overheidsfinanciering van het Vlaams Belang stop te zetten omdat die partij – in weerwil van haar lippendienst aan het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens – die rechten niet zou naleven. De Raad van State wees dit voorstel af omdat de aangehaalde argumenten, op één na, te oud waren. Nu heeft men verse argumenten, maar zou een nieuwe rechtszaak leiden tot een veroordeling van het Vlaams Belang zoals het Vlaams Blok in 2004 veroordeeld werd?

In een eerder dit jaar gepubliceerd artikel in het Tijdschrift voor Strafrecht werd in twijfel getrokken of zo’n nieuwe procedure succes zou hebben. Om een meer dan honderd bladzijden lang artikel samen te vatten. Vooreerst zijn de criteria van de antiracismewet op basis waarvan het Vlaams Blok veroordeeld werd intussen verstrengd. Ten tweede is het juridisch instrumentarium niet goed uitgebouwd: discriminatie op basis van etnie bijvoorbeeld is gemakkelijker te bestrijden dan discriminatie op basis van geloof (en uitgerekend het geloof is het punt waar het Vlaams Belang zich de jongste jaren op profileert). Ten derde is het onmogelijk te voorspellen welke afweging de rechtbank gaat maken tussen het recht op vrije meningsuiting en het verbod op racisme en discriminatie.

Na een arrest over het al dan op de Boekenbeurs toelaten van uitgeverij Egmont toeterde het Vlaams Belang dat het hof van beroep stelde dat het Vlaams Belang niet racistisch is. Dat staat evenwel helemaal niet in het arrest (foto © AFF).

Er is maar één zaak zeker: na een arrest over het al dan niet op de Boekenbeurs toelaten van de met het Vlaams Belang verbonden uitgeverij Egmont toeterde het Vlaams Belang dat het hof van beroep stelde dat het Vlaams Belang niet racistisch is. Dat staat evenwel helemaal niet in het arrest. Er staat enkel dat het niet bewezen is dat het Vlaams Belang zoals het Vlaams Blok racistisch is wegens het uitblijven van een rechtszaak tegen het Vlaams Belang. Maar zoals al gezegd, is het tegenwoordig moeilijker om juridisch hard te maken dat het Vlaams Belang racistisch is.

Dat je van het Vlaams Belang geen actief beleid voor het bestrijden van racisme en discriminatie moet verwachten, is zonneklaar. Toen Humo op 8 oktober 2019 Tom Van Grieken interviewde over onder andere Unia zei Tom Van Grieken: “We zijn internationaal verplicht om zo’n orgaan te hebben. Daarom zou ik een kantoor zoeken ter grootte van een bezemhok, met één stoel en één telefoon waar iemand halftijds kruiswoordpuzzels mag komen invullen.”

Of discriminatie dan niet bestreden moet worden? Tom Van Grieken: “Discriminatie is verwerpelijk, maar slachtoffers kunnen naar de rechter stappen. Daar hebben we geen gesubsidieerd clubje voor nodig dat overal racisme ziet.” Tom Van Grieken gaat voorbij aan dat naar de rechtbank stappen, tenzij je helemaal onbemiddeld bent, een pak geld kost. En dat de overgrote meerderheid van de tussenkomsten van Unia niet is naar een rechtbank stappen maar proberen tot een vergelijk te komen tussen de klager en de aangeklaagde, en is dat geen beter idee?

Tot slot, het probleem houdt niet op bij het Vlaams Belang. Onderzoek van Apache toonde aan dat in het nieuwe Vlaams regeerakkoord minstens drie voorstellen staan die alleen in het Vlaams Belang-programma staan, en niet in de programma’s van een van de drie regeringspartijen. Het niet langer subsidiëren van Unia, het niet meer subsidiëren van organisaties op basis van etnisch-culturele afkomst, en het betalend maken van het inburgeringsprogramma. Vlaams minister-president Jan Jambon beweerde vorige week in Gent nog dat dat laatste punt in het N-VA-programma stond, maar dat stond er niet in. Meer zelfs in het N-VA-manifest, punt 13 staat nog steeds dat nieuwkomers het recht hebben om “kosteloos” een inburgeringstraject te kunnen doorlopen.

Vlaams minister-president Jan Jambon beweerde vorige week in Gent dat het betalend maken van het inburgeringsprogramma in het N-VA-programma stond, maar dat is niet zo. Het stond enkel in het Vlaams Belang-programma (foto: Jan Jambon op het openingscollege politicologie in Gent, 15 oktober 2019 © VRT).

Dus wat helpt het het Vlaams Belang juridisch aan te pakken als zelfs de Vlaamse regeringspartijen punten van het Vlaams Belang invoeren zonder dat het in een verkiezingsprogramma van die regeringspartijen staat? Er is daarom een politieke strijd nodig die breder gaat dan het Vlaams Belang.